kinderwens &
pril ouderschap

• wensouderschap

• zwangerschapsafbreking

• zwangerschapsverlies

• ongewenst of ongepland zwanger zijn

• secundaire kinderloosheid

• wiegendood

• traumatische beleving zwangerschap-bevalling-kraamtijd

• aanpassingsprocessen (moeder- of vaderrouw)

• oude pijn van jong ouderverlies (gestolde rouw)

• parentale burn-out

• etc.

Peripartum verlies

Als zwanger worden niet vanzelf gaat, wanneer je (secundaire) kinderwens niet in vervulling gaat, wanneer je ervoor kiest de zwangerschap vroegtijdig af te breken (ten gevolge van een prenatale diagnose of omwille van een ongeplande zwangerschap) of wanneer je je kindje vroegtijdig verliest gaat dit gepaard met een intens rouwproces.

De pijn kan zo ondraaglijk zijn, het verlies zo onwerkelijk, dat het rouwproces uitgesteld wordt en zich op een later tijdstip (bv. bij een volgend kindje) terug manifesteert. Het verlies wordt door de omgeving vaak onvoldoende erkend en gezien, in de literatuur wordt er daarom ook gesproken over ‘onzichtbaar verlies’ of ‘schaduwverdriet’.

Peripartum trauma

Bij trauma in het peripartum kan het gaan om een traumatische beleving van de zwangerschap, de bevalling of de kraamperiode. Ongeveer 10 tot 20 procent van de vrouwen noemt hun bevalling een traumatische ervaring.

Zich niet gehoord voelen, weinig steun ervaren van de zorgverleners, weinig steun ervaren van de partner, het gevoel van controleverlies, het onvoldoende geïnformeerd zijn, het verlies van waardigheid, een spoedkeizersnede, overmatig bloedverlies tijdens de bevalling, de duur van de bevalling (zeer lang of net zeer kort), een zeer pijnlijke bevalling, … kunnen leiden tot de ervaring van trauma.

Kenmerken kunnen zijn: herbelevingen (nachtmerries, terugkerende beelden, indringende gedachten), vermijden (niet willen praten over de bevalling, niet naar foto’s willen kijken, ziekenhuisbezoeken vermijden, volgende zwangerschap vermijden), stressreacties ervaren door het huilen van de baby, hyperalert zijn (prikkelbaarheid, verhoogde waakzaamheid, niet kunnen slapen) en schaamte- en schuldgevoelens ervaren. Deze kenmerken wordt vaak niet begrepen door de maatschappij die de psychologie van een traumatische ervaring niet begrijpt.

Aanpassingsprocessen van het ouderschap

Al vanaf de kinderwens vorm je een beeld van hoe de baby en het ouderschap er zal uitzien. Maar deze verwachtingen komen niet altijd overeen met de werkelijkheid.

De meeste ouders maken zich zorgen en ervaren gevoelens van onzekerheid, perfectionisme, grote verantwoordelijkheid, twijfel, gemis, verdriet, eenzaamheid, teleurstelling, zinloosheid, schaamte, schuld, spijt, competitie, jaloezie, frustratie, kwaadheid en/of angst. Vele jonge gezinnen ervaren deze periode eerder als een ‘broze’ wolk en voelen zich emotioneel uit evenwicht.

Het prille ouderschap gaat gepaard met een transitieperiode waarin je rouwt om wat er niet (meer) is en je je verwachtingen aanpast aan de realiteit. Het is belangrijk dat dit rouwproces doorgegaan wordt zodat je je hart terug helemaal en onbezonnen kan openstellen voor je kindje.

Parentale burn-out

Bij parentale burn-out doet het ouderschap je emmer overlopen. Er zijn drie pertinente symptomen: emotionele en fysieke uitputting (‘ik kan niet meer’), een toenemend gevoel van falen (‘ik kan dit niet aan’) en een toename van conflicten (‘ik ben kwaad op de hele wereld’). Herstellen van burn-out betekent eerst rusten en rust vinden. Daarna is het belangrijk om na te gaan welke patronen ervoor gezorgd hebben dat je zo hard over je grenzen bent gegaan.